در دنیای امروز که سلامت و بهداشت آب از اهمیت بالایی برخوردار است، دستگاه UV تصفیه آب به‌عنوان یکی از مدرن‌ترین و مؤثرترین روش‌های گندزدایی آب بدون مواد شیمیایی شناخته می‌شود. این فناوری با استفاده از اشعه فرابنفش UV-C با طول موج 254 نانومتر، قادر است انواع باکتری‌ها، ویروس‌ها، جلبک‌ها و قارچ‌ها را از بین ببرد و از رشد و تکثیر آنها جلوگیری کند. برخلاف روش‌های سنتی مانند کلرزنی، سیستم‌های UV صنعتی هیچ‌گونه طعم، بو یا ماده جانبی خطرناک به آب اضافه نمی‌کنند و کاملاً ایمن و دوستدار محیط زیست هستند. در نتیجه، دستگاه‌های UV گندزدایی آب گزینه‌ای ایده‌آل برای استفاده در صنایع غذایی، استخرها، سیستم‌های آبرسانی شهری و تصفیه آب چاه‌ها محسوب می‌شوند.
تصفیه آب بدون مواد شیمیایی با اشعه فرابنفش (UV-C)
دستگاه UV صنعتی تصفیه آب یک سیستم کاملاً فیزیکی و پیشرفته برای حذف میکرو ارگانیسم‌های مضر مانند باکتری‌ها، ویروس‌ها، جلبک‌ها، قارچ‌ها و… از آب است. این دستگاه با استفاده از اشعه فرابنفش UV-C با طول موج 254 نانومتر، ساختار DNA باکتری‌ها را تخریب کرده و مانع از رشد و تکثیر آنها می‌شود.
اشعه UV چیست؟ UV مخفف Ultraviolet است، یعنی فرابنفش.
اشعه فرابنفش نوعی تابش الکترومغناطیسی است که بین نور مرئی و اشعه ایکس قرار دارد. چشم انسان نمی‌تواند آن را ببیند.
اشعه UV به سه نوع اصلی تقسیم می‌شود:
| نوع | طول موج | ویژگی‌ها |
| UV-A | 315–400 نانومتر | ضعیف‌ترین، ولی بیشترین حضور در نور خورشید؛ باعث پیری پوست |
| UV-B | 280–315 نانومتر | قوی‌تر از UV-A؛ عامل آفتاب‌سوختگی |
| UV-C | 100–280 نانومتر | قوی‌ترین و ضدعفونی‌کننده‌ترین نوع UV؛ در نور خورشید جذب می‌شود و به زمین نمی‌رسد. |
UV-C چیست؟
UV-C یکی از زیر مجموعه‌های خاص و پرقدرت از اشعه UV است که بیشترین قدرت ضدباکتری و ضدویروسی را دارد.
ویژگی‌های UV-C:
- بیشترین جذب توسط DNA/RNA باکتری و ویروس.
- طول موج 254 نانومتر (بیشترین اثربخشی گندزدایی).
- به زمین نمی‌رسد چون توسط لایه اُزُن جذب می‌شود.
- ساختگی است و توسط لامپ‌های تخصصی در دستگاه‌های UV تولید می‌شود.
تفاوت UV و UV-C چیست؟
| UV | UV-C | ویژگی |
| یک طیف کلی از اشعه فرابنفش | بخشی از طیف UV با بیشترین قدرت گندزدایی | مفهوم |
| UV-A، UV-B، UV-C | فقط UV-C | شامل |
| ضعیف یا بی‌اثر | بسیار مؤثر و تخصصی برای گندزدایی | کاربرد گندزدایی |
| نه لزوماً | مخصوص لامپ‌های UV-C کوارتز‌دار | نیاز به لامپ تخصصی |
1- ظرفیت دستگاه: ظرفیت دستگاه‌های UV به دبی عبوری آب بستگی دارد و بر حسب متر مکعب بر ساعت (m³/h) اندازه‌گیری می‌شود. انتخاب ظرفیت مناسب مستقیماً به کاربری شما بستگی دارد:
| نوع کاربری | ظرفیت پیشنهادی |
| استخر، ساختمان اداری | 5 تا 10 m³/h |
| صنایع غذایی و بسته‌بندی | 10 تا 30 m³/h |
| برج خنک‌کننده، کارخانجات صنعتی | 30 تا 100 m³/h |
| تصفیه آب چاه برای شرب | 5 تا 20 m³/h |
اگر دبی ورودی نوسان دارد، بهتر است دستگاه با ظرفیت ۲۰٪ بالاتر انتخاب شود.
2- لامپ های UV: لامپ‌های UV از نوع Low Pressure Mercury Lamp یا Amalgam Lamp هستند که معمولاً درون یک محفظه کوارتزی شفاف قرار می‌گیرند.
برندهای معتبر:
Philips (هلند) – استاندارد جهانی با طول عمر ۹۰۰۰ – ۱۲۰۰۰ ساعت
LightSources (آمریکا) – تخصصی در UV صنعتی
Heraeus (آلمان) – کیفیت بالا و شدت تابش دقیق
UV-Tech / Jelight (چین/کره) – اقتصادی‌تر
3- سنسورها و تجهیزات مصرفی
سیستم‌های UV حرفه‌ای معمولاً مجهز به سنسورهایی برای پایش عملکرد دستگاه هستند:
| عملکرد | سنسور |
| اندازه‌گیری قدرت تابش اشعه برای اطمینان از اثربخشی گندزدایی | UV Intensity Sensor |
| هشدار در صورت کثیفی یا رسوب روی محافظ لامپ | Quartz Sleeve Sensor |
| بررسی جریان عبوری برای جلوگیری از عملکرد خشک (Dry Run) | Flow Sensor |
| محافظت از لامپ در دمای بالا یا پایین غیرمجاز | Temperature Sensor |
4- تابلو برق و سیستم کنترل
تابلو برق دستگاه UV شامل تایمر، فیوز، محافظ، ترانس و برد کنترل لامپ است.
قابلیت‌های ویژه:
- تایمر دیجیتال: برای زمان‌بندی تعویض لامپ
- آلارم هشدار: در صورت خرابی لامپ یا افت شدت UV
- نمایشگر دیجیتال: برای پارامترهای کلیدی
- قطع‌کن اضطراری: (EMO) برای خاموش کردن دستی کل سیستم
- امکان اتصال به PLC یا BMS در پروژه‌های بزرگ
5- شرایط فنی نصب:
رعایت نکات زیر برای نصب صحیح دستگاه الزامی است:
پیش‌تصفیه الزامی است: آب باید زلال باشد (کدورت کمتر از 5 NTU) در غیر این صورت نور UV عبور نمی‌کند.
نصب افقی روی پایه ثابت
فشار آب مجاز: بین ۲ تا ۸ بار (براساس طراحی دستگاه)
محیط خشک و بدون گرد و غبار یا بخار شیمیایی
دسترسی آسان به لامپ و کوارتز برای سرویس دوره‌ای
جریان مداوم و یکنواخت (بدون نوسان ناگهانی فشار یا قطع‌وصل)
تهویه مناسب اطراف تابلو برق و لامپ‌ها برای جلوگیری از داغ شدن
6- نگهداری و سرویس:
تعویض لامپ: هر ۹ تا ۱۲ ماه (بسته به ساعات کاری و برند)
تمیز کردن کوارتز: هر ۳ تا ۶ ماه یا در صورت افت کارایی
سرویس سنسورها: بررسی کالیبراسیون هر ۶ ماه
بازرسی دوره‌ای سیستم برق و اتصالات
چرا UV بهتر از کلر است؟
| ویژگی | UV | کلر |
| گندزدایی سریع | آنی | زمان‌بر |
| بدون طعم و بو | بله | ایجاد طعم ناخوشایند |
| ایجاد مواد جانبی خطرناک | خیر | تری‌هالومتان (THMs) |
| نیاز به مخزن تماس | ندارد | دارد |
موارد استفاده متداول:
- خطوط آب شرب شهری یا صنعتی
- کارخانه‌های تولید مواد غذایی، لبنیات، نوشیدنی
- تصفیه آب چاه‌ها و رودخانه‌ها
- استخرهای عمومی و خصوصی
- سیستم‌های آبیاری گلخانه و کشاورزی دقیق
- صنایع دارویی و آزمایشگاهی
بدون دیدگاه